Alıntı: Peisistratos’un Tiranlığı – Atinalıların Devleti

Atinalıların Devleti gerçekten çok ilginç. Solon’un koyduğu yasaları okuyup, onun döneminde olanlara şaşırdıktan sonra Peisistratos’un yaptıkları da beni şoke etti. Solon dönemi evet ilginç ama en az onun kadar Peisistratos Tiranlığı’da çok ilginç. Neden? Çünkü Aristoteles, Peisistratos tiranlığı halk tarafından çok sevildiğini iddia ediyor ama anlattıklarını düşününce, bu kadar sevilen bir insan neden bu şekilde ikidara geliyor diye düşünmeden edemiyorum. Manyak mısınız abi? Biriniz yasa koyuyor, çekip gidiyor. Biriniz çok sevilen bir lider olmak için tabiri caiz ise darbe vuruyor! Manyak bu Atinalılar! Peisistratos tam 3 kez yönetici oluyor. Sonuncu yönetici oluşu uzun ömürlü ve ömrünün sonuna kadar devam ediyor. Ayrıca Peisistratos için tarihin ilk diktatörü falanda deniliyor. İlginç bir hayat hikayesi var ama Atinalıların Devleti kitabında anlatılanlardan dışarı çıkıp dedikodu yapmak istemiyorum. Burada kaynak sadece Aristoteles.

Bu Resmen Darbe

Peisistratos silahları halkın elinden bu şekilde topladı: Yurttaşlardan, bütün silahlarını kuşanarak Theseion Tapınağında toplanmalarını istedi ve onlarla sesini alçaltarak konuşmaya başladı. Dediklerinin anlaşılamaması üzerine, sesinin daha iyi duyulması için herkesi Akropolis’in girişine davet etti. Orada halka konuşurken, daha önceden görevlendirdiği adamları yere bırakılmış silahları toplayarak Theseion Tapınağına yakın binalarda kilit altına aldılar ve gelip ona haber verdiler. Peisistratos konuşmasını bitirdikten sonra, silahlara el koyduğunu bildirdi.

Peisistratos’un hüküm sürdüğü zamanlara bakarsak çok ilginç. Bir lider oluyor, bir sürgün ediliyor falan çalkantılı bir liderlik kariyeri var. Hatta henüz tiran olmadan önce vermiş olduğu sinyalleri efsane yasa yapıcı Solon fark ediyor ve halkı uyarıyor diyor ki; “bakın bu adam tiran olmak istiyor.” Fakat niyeyse kimse Solon’a inanmıyor ya da Solon kimseyi ikna edemiyor. Yani Solon gibi yasa koyucu bir herifte Atinalılara söz geçiremiyor. Bu durum karşısında; “ben bazılarınızdan daha akıllı, bazılarınızdan daha cesurum!” dediği söyleniyormuş. Bence haklı çünkü kral çıplak demek yürek isteyen bir harekettir. Fakat konumuz Peisistratos’un sürgünden geldikten sonra silahlı halkın, çok adice bir hareketle silahlarını topluyor olması.

Sayın Atinalılar… Siz bu musunuz? Yanii çok basit bir şekilde biri sizi bir meydana çağıracak, silahlarını burada bırakın, gelin şurada konuşalım diyecek ve gidip orada konuşurken sizin silahlarınızı toplayıp hepinize “akıllı olun lan!” diyecek. Sayın Aristoteles bu kadar basit olamaz ya, ben kendi yeğenimi bile belirli bir yaştan sonra bu kadar basit bir şekilde kandıramadım. Üstüne üstlük oradakiler Atinalılar yani. Herhangi biri değiller, Atinalılar…

Atinalılar Peisistratos’u Hak Ediyor Mu?

Peisistratos iktidarda kaldığı süre içinde halkı hiçbir şekilde rahatsız etmedi, tam aksine barışı korudu ve ortalığın sakin olması için çalıştı. Yerine oğulları geçtiğinde yönetim çok daha baskıcı olduğundan, iktidarı Kronos Çağı’na benzetildi. En önemli artısı halkı sevmesi ve insancıllığıydı. Kenti yasalara uyarak yönetmeye çalışıyor, kendisine hiçbir ayrıcalık tanımıyordu. Bir keresinde, cinayet işlediği suçlamasıyla ona dava açılmıştı. Peisistratos, Areios Pagos Meclisinin huzuruna çıkarak kendini yasal yoldan savunmaya hazırlanırken, davacı korktuğundan mahkemeye çıkmamıştı.

Anlamadığım bir başka mevzuda bu alıntı. Adam yasalara uyuyor, barış istiyor, adil davranıyor halk ondan memnun fakat her şey bu kadar güzelse neden ilk başta darbe yapar gibi tiran olmaya çalışıyor ya da şu soruyu sorabilirim. Halkı memnun etmek için darbe gerekli mi? Atinalılar kendilerinin çıkarlarını düşünen bir lider seçmek için yeterli olgunluk seviyesine sahip değiller mi? Aristoteles’in hakkında övgülerle bahsettiği yönetici olan Peisistratos’a bu oyunları yapmasına neden olan halka Ömer Hayyam’dan şu dörtlükleri armağan etmek istiyorum;

Celladına aşık olmuşsa bir millet
İster ezan, ister çan dinlet
İtiraz etmiyorsa sürü gibi illet
Müstehaktır ona her türlü zillet.

Dünya üç beş bilgisizin elinde
Sanırlar ki tüm ilim kendilerinde
Üzülme, eşeği eşek beğenir
Bir hayır var sana bana kötü demelerinde.