Alıntı: 9 Arkhon – Atinalıların Devleti

Aristoteles’in Atinalıların Devleti yazısındaki paylaşmak istediğim son konuyu paylaşıyorum. Bu yazıdan sonra nereden nereye başlıklı bir yazı daha yazacağım ama o yazıda konudan bağımsız olarak sadece altını çizdiğim hoşuma giden kanunlar olacak. Arkhonluk oligarşik bir yönetim şekli olarak görülsede aslında demokratikte bir yanı vardır Atina’da halk her zaman yönetimde aktif rol oynamış ve demokratik bir ortam var olmuş. Tabii elbette bu Arkhonların seçiminde bir bürokrasi var ancak bu noktaya gelmek için çok büyük bir çaba sarf etmeye pek gerek duyulmuyor.

İyi Bir Arkhon İyi Bir Vatandaş Olmak Zorunda

…vatanına karşı yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini, seferberliklere katılıp katılmadı- ğını sorarlar. Bu soruları sorduktan sonra, anlattıklarını tanıklarla desteklemelerini isterler.

Aristoteles’in anlattığına göre Arkhon aday olduktan sonra belirli bir aşamadan ve sorgudan geçiyor. Günümüzde de bu sorguların yapıldığını görüyoruz. Bunlara güvenlik soruşturmaları deniyor. Kitapta da bahsedildiği üzere hemen hemen aynı sorguların biraz daha kapsamlıları yapılıyor. Görüyoruz ki bugünki medeniyetimizde gelmiş olduğumuz nokta Atinalılardan pek farklı değil, ancak diğer alıntılarda da göreceğiniz gibi Atinalıların politiklik seviyesinden yukarıda da değil. Genelde dünya üzerinde her konuda ilerleme sarf eden insanlık bu konuda neden bir gerileme göstermiş merak etmekteyim?

Hediyeye Karşılık Bedel

…görevlerini adilce ve yasalara uygun olarak yapacaklarına, kendilerine mevkileri yüzünden verilecek armağanları kabul etmeyeceklerine ve herhangi bir armağan kabul ederlerse altın bir heykel yaptıracaklarına dair yemin ederler.

Eveettttt… Çok hoşuma giden bir kural. Demek ki yozlaşmak, torpil, rüşvet gibi canımızı sıkan ve bizi ülkemizden olduğu gibi dinimizden de soğutan problemler sadece çağımızın sorunu değil, fi tarihinden beri gelen bir problemmiş. Peki Atinalılar buna aldığı armağan karşılı bir altın heykel yaptırma gibi çözüm bulmuş olsalarda günümüzde buna benzer çözümler yok mu? Elbette var. Bu yüzden günümüzde devlet büyüklerine verilen armağanlar şahıslarına değil, makamlarına veriliyor. Yanii kağıt üzerinde kılıf uydurulabiliyor. Muhtemelen Atinalılarda da bu kılıf vardı. Bu yüzden Atinalılar bir çözüm daha üretmişler, o çözümüde bir sonraki paragrafta paylaşıyorum.

Malbildirimi ve Hesap Verme

Arkhon göreve gelir gelmez, bir tellal vasıtasıyla, makamına geçmeden önce kim nelere sahipse makamından ayrıldığında da onlara sahip olmaya devam edeceğini duyurur.

Hadi Arkhonluğun boyunca hediye almadın ama makamına bir şeyler geldi, kılıfına uydurdun eyvallah… Arkhonluğun bittince halk sana soracak. Bak diyecek Arkhon olmadan önce tellal bildirdi, senin servetin, malvarlığın bu kadardı, şimdi Arkhonluğun bitti, malvarlığın, servetin bu kadar hayırdır hafıs? Aslında devlet memurlarının mal bildirim formu düzenlediğini düşünüyorum. Askerler bunu yapıyor ama her memurda bunu yapıyordur diye tahmin ediyorum. Bu neyin vardı, şimdi neyin var sorusu mal bildirim formu ile sorgulanabilir. Fakat bu halka açık olmadığı gibi, yöneticilerin görev süreleri bittikten sonra kontrol edilip, denetleniyor mu bilmiyoruz…