Nargile’nin Tarihi Serüveni

Sıkı bir içici değilim, sigara da kullanmıyorum fakat nargileyi seviyorum. Bağımlılığı var mı? Kesinlikle yok. Fakat ehlikeyif insanlar için keyif bağımlılığı var. Dizi / film izlerken, kitap okurken bir yandan da fokurdattım mı keyif alıyorum. Yaptığım aktivite daha keyifli oluyor. Daha önce Kitap, Nargile ve Kahve Kafe başlıklı yazımda nargile temalı kitap kafe açmak istediğimden bahsetmiştim. Yanii anlayacağınız nargile bir nevi racon içeceği ve sigara gibi basit içimi olmadığı için öyle ulu orta içilebilen bir zehir değil.

Nargile deyince akıllara genellikle doğu kültürü geliyor. Nargile doğu medeniyeti ile iç içe geçmiş durumda. Fakat tütünün çıkış noktası Amerika ve tütün içimini Amerikan yerlileri dünyaya yaydığının düşünürsek, nargile aslında batılıdır. Gerçi Kızılderililer için Türk olduğu söyleniyor ama… Eğer doğruysa; o zaman Nargile Ortadoğuludur diyebiliriz. Bazı kaynaklarda nargilenin çıkış noktası olarak Hindistan gösteriliyor. Fakat bu bilgi bize şu sorunun cevabını vermiyor; eğer nargilenin çıkış noktası Hindistan ise, hintliler nargilede tütün yerine ne içiyordu? Aslında fakirlik, açlık gibi sosyal şartların yanında ineklere tapan insanların tütün yerine ne içtiğini çok da sorgulamamak lazım. Çünkü insan bu şartlarda pek kafası ayık yaşayamaz bence.

Nargile’nin Tarihi

Çok farklı kültürlerin farklı adlandırdıkları bu keyif aracı, Araplar tarafından “Narcile”, İranlılar tarafından da “Kalyan” diye adlandırılır. Asıl nargilenin kökeni ise Farsça’da “Hindistan cevizi” anlamına gelen “Nargil”den geliyormuş. Osmanlı döneminde İran’dan getirilen ve zamanın kahvehanelerinde muhabbetlere eşlik eden tömbeki, bazı padişahlar tarafından yasaklanmıştır. Nargile de uzun zaman İstanbul Tophane’de, İzmir Kemeraltı’nda ve Ankara Gençlik Parkı’nda tömbeki olarak sunulmaya başlanmıştır. (Buraları hep Wikipedia‘dan kopyaladım.)

Nargile Kültürü

Nargile kültürü denilince aslında Bong’ta bir nargile kültürüdür fakat daha masum insanlarız biz, bizim o taraklarda bezimiz olmaz. Bu yüzden bizim bildiğimiz basit, kafelerde erişebildiğimiz nargilenin kültüründen bahsetmek gerek. Nargile adabı olan bir tütün tüketme kültürü olduğunu ilk paragrafta söylemiştim. Nargile misafirlikte yani bir ev çatısı altında dostlarla içiliyorsa genel olarak marpucu masaya dayayarak bunu belli eder ev sahibi ve diğer misafirler durumu fark edince ikram edilen nargilenin ikramını kabul ederler ya da nargileyi içen kişi ağız kısmı kendine bakacak şekilde eğimli tutarak vermek istediği kişiye ikram eder. Nargileyi ikram etme teklifi nasıl olursa olsun, kabul eden, nargileyi verene elinin tersi ile hafifçe vurur ya da sıvazlar, bu memnuniyet göstergesidir.

Bu memnuniyet göstergesini ben Hatay’a geldiğimde öğrendim. Açıkçası öğrendim dediğime de bakmayın, sadece sohbetlerde duydum, yoksa çok nargile içmeye davet edildim, çok fazla farklı kişilerle nargile içtim ama henüz bu kültürde nargile içenlerle karşılaşmak nasip olmadı. Ayrıca nargile içileceği zaman herkese birtakım çıkartılır. Kafelerde ise herkes kendi nargilesini söyler. Ancak günümüz şartlarında 2022 yılının ekonomik şartlarında bu pek mümkün olmadığı için kafelerde nargile içen genç arkadaşlar bir nargile 4 sipsi siparişi verip, 4 kişi bir nargile dönmekte… Ben ortamsal şartlardan dolayı nargilemi evde içmeyi tercih ediyorum ve evde iki tane takımım var. Misafirim geldiğinde ise camın kenarında iki kişi rahatlıkla nargile fokurdatabiliyoruz.